رایانش ابری (Cloud Computing) به ارائه خدمات محاسباتی از طریق اینترنت که شامل ذخیره سازی داده ها، پردازش، نرم افزار و سایر منابع محاسباتی که به صورت آنلاین و از طریق سرور ارائه می شوند، گفته می شود. به عبارت دیگر، به جای اینکه کاربران نیاز داشته باشند تا نرم افزارها و داده ها را بر روی دستگاه های محلی خود نصب و ذخیره کنند، می توانند به این منابع از طریق اینترنت دسترسی داشته باشند.
سرویس های رایانش ابری به سه دسته زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)، نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS) و پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS) تقسیم می شود.
زیرساخت به عنوان سرویس (IaaS)
با این زیرساخت (Infrastructure as a Service) کاربران از طریق اینترنت، به منابع زیرساختی مانند سرور دسترسی دارند. در این سرویس، کاربران می توانند به راحتی منابع مورد نیاز خود را در سرور ابری بر اساس تقاضا، افزایش دهند. از ویژگی های این سرویس می توان به مدیریت ساده منابع، مقیاس پذیری و سیستم پرداخت به ازای استفاده اشاره کرد.
از این سرویس ها برای میزبانی وبسایت و برنامه های کاربردی، توسعه و آزمایش نرم افزارها، ذخیره سازی و پشتیبان‌گیری داده ها و غیره استفاده می شود. سرویس های Microsoft Azure و Google Compute Engine نمونه های جهانی از این دسته از رایانش ابری هستند.
پلتفرم به عنوان سرویس (PaaS)
در این مدل، پلتفرمی برای توسعه، اجرا و مدیریت فراهم می شود که شامل سیستم عامل، ابزارهای توسعه، پایگاه داده و سایر نرم افزارهای مورد نیاز است تا توسعه دهندگان برنامه های کاری خود را سریعتر و با کارایی بیشتری، انجام دهند. در PaaS (Platform as a Service) ابزارهای توسعه (پایگاه های داده و محیط تست) و مدیریت خودکار (به روزرسانی نرم افزار و پشتیبان گیری) در اختیار کاربران قرار می گیرد. همچنین بسیاری از وظایف مدیریتی مانند به روزرسانی نرم افزار و پشتیبان گیری به صورت خودکار انجام می شود. یکی دیگر از ویژگی های کابردی این است که کاربران می توانند به راحتی برنامه های خود را بر اساس تقاضا، مقیاس کنند. از این تکنولوژی برای توسعه و تست برنامه های وب و موبایل، ایجاد و مدیریت API ها و کارهای مشابه استفاده می شود.
نرم افزار به عنوان سرویس (SaaS)
در این سرویس (Software as a Service)، نرم افزارها به صورت آنلاین ارائه می شوند و کاربران نیازی به نصب یا مدیریت آن ها ندارند. دسترس پذیری بزرگترین ویژگی است که این سرویس ارائه می دهد چرا که شما از هر نقطه ای با اینترنت می توانید به نرم افزار مورد نیاز خود، متصل شوید. از Paas در ارائه نرم افزارهای مدیریت ارتباط با مشتری (CRM)، نرم افزارهای حسابداری و مالی و ابزارهای همکاری و ارتباطات استفاده می شود.
مدل های رایانش ابری
ابر عمومی (Public Cloud)
به خدمات ابری اشاره دارد که توسط ارائه دهندگان زیرساخت، به عموم مردم ارائه می شود. این خدمات معمولاً از طریق اینترنت در دسترس هستند و کاربران می توانند به راحتی به منابع محاسباتی، ذخیره سازی و نرم افزارها دسترسی پیدا کنند. در ادامه به برخی از ویژگی های ابر عمومی می پردازیم.
سیستم پرداخت PAYG: با سیستم پرداخت Pay As You Go کاربران تنها برای منابعی که استفاده می کنند، هزینه می پردازند.
مقیاس پذیری: این امکان برای کاربران وجود دارد تا به راحتی منابع را بر اساس نیاز خود افزایش دهند.
دسترس پذیری: این خدمات معمولاً از هر نقطه ای در دسترس هستند.
ابر خصوصی (Private Cloud)
زیرساخت های ابری که به طور اختصاصی برای یک سازمان یا شرکت طراحی و مدیریت می شود، در این دسته قرار می گیرند. این زیرساخت می تواند در محل سازمان یا در یک دیتاسنتر خصوصی قرار بگیرد و یک شبکه ابری ایجاد کند. ویژگی های ابر خصوصی عبارتند از:
کنترل بیش تر: سازمان ها خیلی راحت تر و بدون مشکل می توانند داده ها و منابع را مدیریت کنند.
امنیت بالا: به دلیل این که منابع فقط برای یک سازمان خاص استفاده می شوند، امنیت و حریم خصوصی بالاتری وجود دارد.
سفارشی سازی: ادمین و مدیران می توانند زیرساخت را بر اساس نیازهای خاص خود سفارشی کنند.
ابر ترکیبی (Hybrid Cloud)
این مدل ترکیبی از ابر عمومی و ابر خصوصی است که به افراد و سازمان ها این امکان را می دهد که از مزایای هر دو نوع ابر بهره مند شوند. ویژگی های ابر ترکیبی شامل موارد زیر می شود.
انعطاف پذیری: این امکان وجود دارد که بارهای کاری را بین ابر عمومی و خصوصی جابجا کرد.
بهینه سازی هزینه: از ابر عمومی برای بارهای کاری غیرحساس و از ابر خصوصی برای داده ها و برنامه های حساس استفاده کرد.
مقیاس پذیری: در مواقعی که نیاز به منابع اضافی وجود دارد، می توان به راحتی از ابر عمومی استفاده کرد.
مزایای رایانش ابری
رایانش ابری مزایای متعددی دارد که می تواند کمک کند تا به بهینه سازی هزینه ها، افزایش کارایی و بهبود امنیت دست یافت.
کاهش هزینه ها
با استفاده از خدمات ابری، نیازی به خرید و نگهداری سرورها و تجهیزات سخت افزاری نیست و با مدل پرداخت به ازای استفاده (Pay As You Go) کاربران تنها برای منابعی که استفاده می‌کنند، هزینه می‌پردازند که این به کاهش هزینه های عملیاتی کمک می کند.
مقیاس پذیری
این امکان وجود دارد که به سرعت منابع را بر اساس نیازهای خود افزایش داد که این امر به ویژه در زمان های اوج تقاضا مفید است.
دسترس پذیری و انعطاف پذیری
از هر نقطه کاربران می توانند به داده ها و برنامه های خود از هر مکان و با استفاده از هر دستگاهی که به اینترنت متصل است، دسترسی داشته باشند.
امنیت و پشتیبان گیری
ارائه دهندگان خدمات ابری معمولاً از فناوری های امنیتی پیشرفته برای حفاظت از داده‌ها استفاده می کنند. همچنین بسیاری از این شرکت ها به طور خودکار از داده ها پشتیبان گیری می کنند و در صورت بروز مشکل، امکان بازیابی سریع داده ها را فراهم می کنند.
نوآوری سریع تر
با استفاده از زیرساخت های ابری، تیم های توسعه می توانند به سرعت برنامه های خود را آزمایش یا راه اندازی کنند.
مدیریت آسان
این تکنولوژی کمک می کند تا بار مدیریت زیرساخت های IT را کاهش داد و بر روی فعالیت های مهمتر تمرکز کرد. همچنین با استفاده از ابزارهای مدیریتی، منابع قابل نظارت و مدیریت هستند.
پایداری و قابلیت اطمینان
بسیاری از ارائه دهندگان تضمین می کنند که خدمات در دسترس و پایدار هستند و در صورت بروز مشکل، به سرعت به حالت عادی بازمی گردند. داده ها معمولاً در چندین فضای ذخیره سازی مختلف ذخیره می شوند که این امر به افزایش قابلیت اطمینان کمک می کند.
نتیجه گیری
در پایان، می توان نتیجه گرفت که رایانش ابری به عنوان یک تحول اساسی در نحوه مدیریت و پردازش داده ها، امکانات بی نظیری را برای افراد و سازمان‌ها فراهم می‌آورد. این فناوری با ارائه دسترسی آسان به منابع محاسباتی و ذخیره سازی، به بهبود کارایی و کاهش هزینه ها کمک می کند. به طور کلی، رایانش ابری نه تنها آینده فناوری اطلاعات را شکل می دهد، بلکه به عنوان یک ابزار کلیدی در تسهیل نوآوری و رشد اقتصادی نیز عمل می کند.
